بازار فلزات گرانبها در ایران همواره تحتتأثیر نوسانات نرخ ارز، تحولات اقتصادی و شرایط سیاسی قرار دارد و در این میان، نقره بهعنوان فلزی کمتر پرحاشیه نسبت به طلا، اما با کاربردهای متنوع، جایگاه خاصی در میان مصرفکنندگان و سرمایهگذاران پیدا کرده است. در تاریخ ۲۳ آذر ۱۴۰۴، همزمان با افزایش نسبی قیمت جهانی نقره و نوسانات بازار ارز، توجه مردم به قیمت نقره بهویژه نقره دست دوم افزایش یافته است؛ موضوعی که هم برای خریداران زیورآلات و هم برای سرمایهگذاران خرد اهمیت دارد.
بررسیهای میدانی خبرنگار گسترش نیوز از بازار نشان میدهد که قیمت نقره خام بهصورت روزانه بر اساس نرخ جهانی اونس نقره و قیمت دلار محاسبه میشود و همین موضوع باعث شده قیمت نقره در ماههای اخیر روندی صعودی اما پرنوسان داشته باشد. در این میان، نقره دست دوم که عمدتاً شامل زیورآلات مصرفشده است، با قیمتی پایینتر از نرخ نقره نو و خام معامله میشود و همین تفاوت قیمت، آن را به گزینهای جذاب برای برخی اقشار تبدیل کرده است.
در بازار امروز، قیمت نقره خام عیار بالا (۹۹۹) مبنای اصلی محاسبه است، اما نقره دست دوم معمولاً بر اساس عیار ۹۲۵ و بدون در نظر گرفتن اجرت ساخت قیمت گذاری میشود. فعالان بازار میگویند نقره دست دوم بسته به شرایط ظاهری، میزان مصرفشدگی و نوع محصول، معمولاً پایینتر از قیمت روز نقره خام خرید و فروش میشود. در واقع، خریدار نقره دست دوم هزینهای بابت اجرت ساخت پرداخت نمیکند و فروشنده نیز ناچار است برای نقد کردن کالا، تخفیف قابل توجهی نسبت به قیمت روز بدهد.
سرمایهگذاری در نقره طی سالهای اخیر بیشتر مورد توجه سرمایهگذاران خرد قرار گرفته است؛ افرادی که توان ورود به بازار طلا یا خرید سکه را ندارند و به دنبال گزینهای ارزانتر برای حفظ ارزش دارایی خود هستند. نقره در مقایسه با طلا قیمت پایینتری دارد و همین موضوع امکان خرید در وزنهای بالاتر را فراهم میکند.
از نگاه کارشناسان، یکی از مزایای اصلی سرمایهگذاری در نقره، نقش آن بهعنوان پوشش تورمی است. نقره نیز مانند طلا در برابر کاهش ارزش پول ملی واکنش نشان میدهد و در دورههای افزایش نرخ ارز، معمولاً با رشد قیمت همراه میشود. علاوه بر این، کاربرد گسترده نقره در صنایع مختلف از جمله الکترونیک، پزشکی، انرژیهای نو و صنایع شیمیایی باعث شده تقاضای صنعتی آن همواره وجود داشته باشد؛ عاملی که میتواند در بلندمدت از قیمت نقره حمایت کند.
اما در مقابل، معایب سرمایهگذاری در نقره را نیز نباید نادیده گرفت. نقره نسبت به طلا نوسان بیشتری دارد و قیمت آن میتواند در کوتاهمدت دچار افتوخیزهای شدید شود. همچنین نقدشوندگی نقره، بهویژه در قالب زیورآلات، کمتر از طلاست و فروش آن ممکن است با کسر قیمت همراه باشد. نگهداری فیزیکی نقره نیز برای برخی سرمایهگذاران چالشبرانگیز است، زیرا نقره در تماس با هوا ممکن است تغییر رنگ دهد و نیازمند مراقبت بیشتری است.
در ایران، خرید و فروش نقره تحت نظارت اتحادیه طلا و جواهر انجام میشود و فروشندگان موظفاند مجوزهای لازم را داشته باشند. نقره بهعنوان فلز گرانبها مشمول قوانین صنفی است و فروشندگان موظفاند عیار کالا را بهصورت شفاف اعلام کنند. در مورد نقره دست دوم، اگرچه خرید و فروش آن منع قانونی ندارد، اما معمولاً فاکتور رسمی مانند طلای نو برای آن صادر نمیشود و همین موضوع ریسک معامله را افزایش میدهد.
کارشناسان بازار توصیه میکنند خریداران نقره، بهویژه نقره دست دوم، حتماً از واحدهای صنفی معتبر خرید کنند و از معاملات غیررسمی یا خرید از افراد ناشناس پرهیز داشته باشند؛ چرا که احتمال تقلب یا فروش آلیاژهای بیکیفیت در این معاملات بالاتر است.
یکی از مهمترین پرسشهای خریداران و فروشندگان این است که نقره دست دوم چقدر پایینتر از قیمت روز معامله میشود. بررسیهای خبرنگار گسترش نیوز نشان میدهد در زمان فروش نقره دست دوم، معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از قیمت نقره خام روز کسر میشود. این اختلاف قیمت به دلیل حذف اجرت ساخت، هزینه آبکاری، سود فروشنده و همچنین افت ارزش ظاهری کالا است.
در برخی موارد، بهویژه برای زیورآلات قدیمی یا خارج از مد، این اختلاف حتی بیشتر هم میشود و فروشنده ناچار است نقره خود را نزدیک به قیمت ذوب بفروشد. به همین دلیل، بسیاری از فعالان بازار تأکید میکنند که زیورآلات نقره بیشتر مصرفی هستند تا سرمایهای و برای سرمایهگذاری، شمش یا نقره خام گزینه مناسبتری است.
نقره در سالهای اخیر جایگاه ویژهای در میان مصرفکنندگان ایرانی پیدا کرده است. استفاده از زیورآلات نقره بهویژه در میان جوانان، دانشجویان و افرادی که به دنبال زیورآلات مقرونبهصرفه هستند، رواج بالایی دارد. قیمت پایینتر نسبت به طلا، تنوع بالای طرحها و امکان استفاده روزمره، از جمله دلایل محبوبیت نقره در بازار داخلی است.
همچنین در شرایطی که قیمت طلا به سطوح بالایی رسیده، بسیاری از خانوادهها خرید نقره را بهعنوان جایگزینی اقتصادیتر انتخاب میکنند؛ هرچند آگاهی دارند که نقره در زمان فروش، افت قیمت بیشتری نسبت به طلا دارد.
تشخیص نقره اصل یکی از دغدغههای اصلی خریداران است. کارشناسان توصیه میکنند خریداران به علامت عیار حکشده روی نقره توجه کنند، از تست آهنربا استفاده کنند و در صورت امکان، خرید خود را از فروشگاههایی انجام دهند که امکان تست تخصصی نقره را فراهم میکنند. خرید از واحدهای صنفی معتبر، بهترین راه برای کاهش ریسک تقلب در بازار نقره است.
کلام پایانی
بررسی بازار نقره در ۲۳ آذر ۱۴۰۴ نشان میدهد که نقره، بهویژه در قالب دست دوم، همچنان جایگاه خود را بهعنوان کالایی مصرفی و تا حدی سرمایهای حفظ کرده است. با این حال، اختلاف قیمت محسوس نقره دست دوم با قیمت روز نقره خام، ضرورت آگاهی و دقت در خرید و فروش را دوچندان میکند. نقره میتواند گزینهای مناسب برای حفظ ارزش دارایی یا مصرف روزمره باشد، اما ورود به این بازار بدون شناخت، میتواند هزینهبر باشد؛ موضوعی که خریداران و سرمایهگذاران باید به آن توجه ویژهای داشته باشند.
